Serija “Boka pomorska” u udarnom terminu na TV CG 1

Dokumentarna TV serija „Boka pomorska“ u produkciji NVO Matica Boke i Udruženja „Šta hoćeš“ iz Beograda, sadrži jedanaest epizoda trajanja 45 minuta, posvećenih znamenitim pomorcima, brodovlasnicima, pomorskim ratnicima ili preduzetnicima, rodom ili djelom iz Boke Kotorske. Nakon svjetske premijere na javnom servisu Crne Gore koja je započela krajem 2022. godine i nepodijeljenih pozitivnih reakcija gledališta, uredništvo RTCG-a odlučilo je reprizirati seriju u udarnom terminu na Prvom programu Televizije Crne Gore svakog radnog dana od ponedjeljka 28. 8. 2023. godine u 21:00 čas. Reprizni termini biće u 02:00 i 10:00 časova idućeg dana.

Siniša Luković, scenarista i voditelj serije, ne krije svoje zadovoljstvo što je serija ponovo među gledaocima: „Generacije Bokelja živjele su s morem i od mora, i izgradile su globalno poznatu pomorsku tradiciju koju “Boka pomorska” reaktuelizuje. Pomorska istorija Boke Kotorske je najpreciznije činjenično potkrijepljeno lice naše nacionalne istorije. Bez ikakve mitologizacije, sve ličnosti koje smo izdvojili za prvu sezonu serije imale su značajan uticaj na istoriju svijeta. Naravno da je serija rezultat višegodišnjeg predanog rada i istraživanja cijele ekipe, i iskreno se radujem što je svojom estetikom i načinom izvođenja u skladu sa najboljim svjetskim praksama uspela osvojiti srca gledalaca i posljedično urednika javnog servisa, te da je sada svi mogu videti u prime time terminu na Prvom programu RTCG. Ploviti se mora...“

Izvršni producent serije Željko Komnenović, predsjednik Opštine Tivat, promišlja o statusu ovog kinematografskog djela unutar šireg društvenog okruženja: „Zanemarivanje Boke Kotorske i njenog istorijskog identiteta dugoročno je štetan proces u našem društvu, u kome je tretirana isključivo kao turistička destinacija i izvor prihoda. S druge strane, sistemski loš odnos prema pomorcima i pomorskoj tradiciji prosto nije pristojan. Podsjećam javnost da su upravo pomorci najveći izvor deviznog priliva iz inostranstva koji je druga žila kucavica naše privrede. Također, vjerujem da smo ispričali zanimljive priče o istoriji, konkurentne po svom filmskom izrazu sa najboljim svjetskim dokumentarnim programima. Stoga ne čudi odluka urednika da se serija „Boka pomorska“ reprizira u udarnom terminu. Nadamo se da će postojati sluha u široj društvenoj zajednici da se rad na ovom istorijski značajnom projektu nastavi.“

U savremenoj kinematografskoj formi gledaoci se upoznaju sa životom velikana koji su uticali na tokove svjetske istorije od 17. do 20. veka. Kapetani Stevan Vukotić i Ivo Visin su prvi među Južnim Slovenima oplovili cijelu planetu. Kapetan Petar Želalić uzdigao se od turskog roba do kapetana koji otima najveći ratni brod Otomanskog carstva. Kapetana Marka Martinovića Mletačka republika angažuje kao vrhunskog pedagoga da obučava ruske plemiće pomorskim vještinama. Admirali Ruske carske flote Matija Zmajević i Marko Vojnović su oblikovali razvoj flote i odnose ključne ratne pobjede. Kapetan Spiridon Gopčević, proglašen kraljem žita u Trstu, postaje jedan od najvećih brodovlasnika jedrenjaka Austro-Ugarske. Kapetan Bogdan Tripković, specijalizovan za uvoz-izvoz drveta, osniva flotilu parobroda u Trstu, i preuzima primat na evropskom tržištu pomorskog spašavanja, firmom koja i danas predstavlja uzor za multinacionale Evropske Unije. U Argentini kapetan Miloš Vukasović presudno utiče na razvoj trgovačke mornarice, vodeći projekte od državnog značaja poput kompanije La Platense. Kapetan Ilija Damjanović u Argentini priskače u pomoć saveznicima i pronalazi flotu admirala fon Špea, utičući tako na tok I svetskog rata. Kapetan Vlado Ivelić, koji je iskusio pola stoljeća plovidbe od jedrenjaka do parobroda, ostavio je dragocjeni literarni autobiografski zapis o životu na moru. Kapetan Miroslav Štumberger bio je uspješan mornar, hidroavijatičar, podmorničar, komandant, pronalazač, modelar, slikar i dizajner, a svojoj Boki je ostavio cijeli muzej na dar. Posljednja epizoda prve sezone serije donosi paralelnu priču o dvije aktivne crkve, zaštićena spomenika kulture i naslijeđa nastale zahvaljujući pomorcima – crkvi Sv. Nikole na Luštici i Bogorodičinom hramu u Prčanju.

Reditelj i autor koncepta serije Rastko Šejić smatra da je serija prirodna posljedica osjećaja ugroženosti identiteta Boke Kotorske: „Kada plivaš ceo život u Boki Kotorskoj, samo potpuni ignorant se ne bi zainteresovao šta se krije ispod površine bokeškog mora, koje su tajne razrušenih ili sačuvanih palaca i zidina, kakvi ljudi stoje iza svih tih tragova kulturnog nasleđa. Dok žurno traje „revalorizacija“ primamljivih destinacija, a strani jezik onih koji dolaze u Boku preuzima primat, pored ostalog zahvaljujući potpunom odsustvu interesovanja za kulturu i običaje prostora u koji se naseljavaju, nije neobično da se pojavi potreba da se po prvi put na ovakav način ožive priče o zadivljujućoj prošlosti, koje su definišuće za ceo prostor i mentalitet. Srećan sam što su ovi Ljudi, primeri čojstva i junaštva, deo prošlosti kulture kojoj i sam pripadam.“ 

Serija “Boka pomorska” vodi gledaoce na uzbudljivo, dinamično i zanimljivo putovanje kroz bokeške muzeje, arhive, mjesta istorijskih dešavanja, kroz duhovno i prirodno naslijeđe Boke Kotorske. Putem sačuvanih starih dokumenata, slika, karata, fotografija i raznih artefakata, serija priča o dijelu prebogate pomorske baštine jedinog fjorda na Mediteranu. O istoriji svjedoči više od 50 relevantnih sagovornika - istoričara, arheologa, muzejskih eksperata, književnika, istoričara umjetnosti, sveštenika, etnologa, samih pomoraca ili potomaka nekih od slavnih bokeljskih kapetana. Sve to bilježi i spektakularno kadriranje kinematografskog snimateljskog tria pod palicom veterana Časlava Petrovića, te direktora fotografije Aleksandra Kalezića i Marka Ristića. U modernom dizajnerskom ruhu, djelu tivatskog akademskog slikara Zorana Mujbegovića, uz animiranu kompjuterski generisanu infografiku, obilje arhivske građe i ilustracija iz prošlih vremena dobiva jasnoću i simboliku svojstvenu internet generaciji. Autorska muzika Vladimira Lešića cjelokupnom djelu zadaje ritam. U izradi serije ostvarena je saradnja sa brojnim institucijama koje se bave čuvanjem baštine pomorske istorije u zemlji i svijetu, uključujući Pomorski muzej Argentine, Istorijski arhiv Trsta, Pomorski muzej „Sergej Mašera“ Piran i mnogim drugima.