Premijera filma “ArheologIja: Kosmaj” u Narodnom muzeju

Pred velikim brojem zainteresovanih posetilaca u atrijumu Narodnog muzeja Srbije održana je premijera dokumentarnog filma “ArheologIja: Kosmaj”, koji je snimljen tokom decenije arheoloških istraživanja rimske rudničke oblasti, naselja, hramova i nekropola na području planine Kosmaj u administrativnim granicama današnje Gradske opštine Sopot. Premijera je deo pratećeg programa aktuelne izložbe na kojoj je izvršena rekonstrukcija rotonde otkrivene na istom lokalitetu.

Prisutnima se u ime Narodnog muzeja Srbije, ali i u funkciji predsednika Srpskog arheološkog društva, obratio dr Adam Crnobrnja, koji je i glavni akter filma, najavljujući film kao deo mini serije dokumentarnih filmova pod nadnaslovom “ArheologIja”: “Film je nastajao tokom cele decenije istraživanja koje je izvodio Narodni muzej Srbije u okvirima rimskih rudnika na Kosmaju. Kao rukovodilac istraživanja imao sam priliku da blisko sarađujem sa kinematografskom ekipom Udruženja “Šta hoćeš” i da u punoj koordinaciji, te zahvaljujući njihovoj efikasnosti i dinamičnosti oba posla, i naučni i filmski, srećno privedemo kraju i dobroj perspektivi daljeg razvoja. Posebno mi je važna pažnja koja je posvećena onome što je tradicija naše arheologije, s obzirom da je istraživanje ovog lokaliteta započeto još pre gotovo dva veka.”

Scenarista i reditelj filma Rastko Šejić, je u ime autorske ekipe izjavio: “Čast je stati rame uz rame sa čuvarima i zaštitnicima našeg kulturnog blaga. Odatle je prirodno da se ova premijera događa u najvećem hramu naše kulture, i potvrda je međusobnog poverenja i čvrstine saradnje između Srpskog arheološkog društva, Narodnog muzeja Srbije i Udruženja “Šta hoćeš”. Tokom snimanja, i to je ono što ćete imati prilike da vidite u filmu, svedočili smo čudesnim otkrićima, teškom i studioznom naučnom radu. S druge strane, otkrili smo stepen neophodne grčevite borbenosti arheologa za očuvanje na različite načine ugrožena arheološke kulturne baštine. Nadam se da smo na oba fronta dostojno stali u stranu opšteg dobra.”

Zbog izuzetne podrške koju je Narodni muzej Srbije pružio produkciji ovoga filma, Šejić je kao trajno dobro na čuvanje ovoj instituciji od najvišeg nacionalnog značaja uručio kopiju filma “ArheologIja: Kosmaj”. Dar je primila direktorka muzeja mr Bojana Borić-Brešković koja se zahvalila rečima: “Ovaj divni poklon znak je sinergije koja se stvara između našeg muzeja i stvarnih kulturnih poslenika. Nama je Kosmaj lokalitet od izuzetne važnosti, jer se njegovim istraživanjem bavimo od početka, kada je 1899. godine profesor dr Vulić vršio prva rekognosciranja, preko dr Milivoja Veličkovića pedesetih godina, istraživanja koja smo vršili osamdesetih, pa sve do ovog niza u prvom kvartalu novog milenijuma. Odlučni smo da dovedemo lokalitet u punoj svojoj lepoti do prezentacije. Pozivam sve prisutne da posete izložbu “Od mnogoboštva do hrišćanstva. Rotonda u Stojniku” do 3. novembra, koja je deo, kao i ovaj film, našeg napora da oživimo ovaj lokalitet i prikažemo svo blago koje s ponosom baštinimo.”

Legendarni arheolog profesor dr Nikola Vulić (1872-1945) je 1899. godine započeo istraživanje rimske rudničke oblasti, naselja i građevina na planini Kosmaj rekognosciranjem terena, da bi do prvih iskopavanja gradine došlo 1911. godine. 1950-ih istraživanja pod rukovodstvom dr Milivoja Veličkovića (1922-2008) dalo je izuzetne rezultate, a arheolozi su svoj rad nastavili i sredinom 1980-ih. U novom milenijumu Narodni muzej Srbije započinje nova istraživanja kosmajske rimske rudničke oblasti 2015. godine pod rukovodstvom muzejskog savetnika dr Adama Crnobrnje, koja se odvijaju do danas. Kinematografska ekipa pratila je deceniju arheoloških radova na terenu, od rekognosciranja, iskopavanja, otkrića, nevolja sa divljim arheolozima, pa sve do lidar snimanja iz vazduha i 3D modela terena i artefakata. Vidi se utvrđenje, rotonda koja je postala crkva, starostavne nekropole i dokazi života. U potpunosti očuvana rimska rudarska oblast koja se nalazi na teritoriji današnjeg Sopota međunarodno je jedinstvena, i pruža izuzetnu razvojnu priliku sjedinjavanja prirodnog i kulturnog blaga u predstavljanju javnosti.

Scenario i režija: Rastko Šejić; Arheolozi: dr Adam Crnobrnja, Nenad Jončić MA; Kinematografi Časlav Petrović, DP; Marko Ristić; Stefan Nikolić; Kompozitor, audio dizajner Vladimir Lešić; Dizajner Zoran Mujbegović; Spiker Aleksandar Novaković
Projekat podržalo Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije
Produkcija: Udruženje "Šta hoćeš" i Srpsko arheološko društvo